Giá bất động sản toàn cầu đang tăng với tốc độ nhanh nhất kể từ trước cuộc khủng hoảng tài chính toàn cầu. Còn người mua nhà thực sự phải trở thành những chiến binh trong mỗi trận chiến đấu thầu.
Giá tăng điên cuồng trên toàn thế giới
Từ Hoa Kỳ đến Vương quốc Anh đến Trung Quốc, thị trường nhà ở đang chứng kiến sự bùng nổ kéo dài. Theo Knight Frank, giá nhà trên toàn cầu đang tăng vọt với tốc độ nhanh nhất kể từ năm 2006, với mức tăng giá hàng năm lên đến hai con số. Một phân tích của Bloomberg Economics chỉ ra vài thị trường đang xuất hiện những nguy cơ bong bóng chưa từng thấy kể từ sau cuộc khủng hoảng tài chính.
Người mua nhà kể những câu chuyện phẫn nộ đang diễn ra ở mọi nơi, khi mà nhiều căn nhà bỏ không giờ được bán với giá như biệt thự.
Động lực cho sự tăng giá phi mã này nhất quán ở mọi thị trường: các khoản vay thế chấp rẻ, mong muốn có thêm không gian nhà ở sau đại dịch, những người làm việc từ xa ở thành phố chuyển về ngoại ô, và hơn thế là nỗi sợ bỏ lỡ cơ hội ngày càng lớn.
Giá nhà ở Mỹ tăng cao nhất trong 30 năm vào tháng Tư
Giá nhà tăng kéo theo những rủi ro lớn hơn cả về mặt cá nhân và xã hội. Ngay cả khi không có một sự cố bất thường, thì các khoản vay thế chấp lớn đồng nghĩa với việc người đi vay dễ bị tổn thương nếu lãi suất tăng, có thu nhập ít hơn, chi tiêu ít hơn vào nền kinh tế chung của quốc gia, và nhiều khả năng nghỉ hưu mà vẫn nợ nần. Đối với những người trẻ tuổi, việc mua nhà ngày càng trở nên khó khăn, làm gia tăng bất bình đẳng giữa các thế hệ.
Trong khi các cơ quan quản lý tỏ ra lo lắng, ít có dấu hiệu cho thấy họ đang triển khai những động thái mang ý nghĩa đáng kể. Họ vẫn kỳ vọng thị trường sẽ tự hạ nhiệt, và cho rằng nỗ lực hàng thập kỷ để nâng cao tiêu chuẩn cho vay kết hợp với triển vọng lãi suất thấp trong một thời gian dài sẽ không khiến thị trường sụp đổ. Mặt khác, giới chức cũng nghĩ rằng phần lớn giá nhà tăng lên là do các chủ sở hữu cá nhân thay vì các nhà phát triển, những người thường có kế hoạch đầu tư dài hạn.
Vì vậy, những câu chuyện hoang đường về thị trường nhà ở vẫn tiếp tục diễn ra. Dưới đây là một vài trong số những ngạc nhiên lớn nhất mà bạn cần biết.
Canada
Là một nhân viên kinh doanh bất động sản, Kristin Cripps biết thị trường nhà đang nóng lên ở Barrie, thành phố đang phát triển nhanh cách Toronto khoảng 1 tiếng rưỡi lái xe về phía bắc. Giá nhà tại đây đã bị đẩy lên cao ngất ngưởng khi người mua săn lùng những ngôi nhà lớn hơn hoặc Bất động sản nghỉ dưỡng khu vực hồ Simcoe xinh đẹp.
Nhà được rao bán tại Barrie, Canada nơi giá đang tăng phi mã
Tuy nhiên, cô vẫn vô cùng ngạc nhiên khi rao bán ngôi nhà nghỉ dưỡng một phòng ngủ của mình, một bất động sản mà Cripps cho rằng giống như “một chiếc hộp nhỏ” và không hề nổi bật. Chỉ trong vòng 24 giờ sau khi niêm yết, 192 người đã hẹn xem nhà. Và suốt 3 ngày sau đó, những người mua muốn đấu thầu và đại lý liên tục xuất hiện mà không hẹn trước, băng qua tuyết để đập cửa nhà Cripps dù cô có cung cấp những chuyến thăm quan nhà ảo.
Cuộc chiến xem nhà căng thẳng đến mức con đường nhỏ hẹp dẫn vào nhà tắc nghẽn, và khoảng 6 chiếc ô tô đã rơi xuống mương. Vào đỉnh điểm của cuộc đấu thầu, Cripps nhận được khoảng 75 email mỗi 20 phút và không ngủ quá hai hoặc ba giờ mỗi đêm khi cố gắng trả lời tất cả các câu hỏi của người mua. Cuối cùng, cô đã nhận được 71 lời đề nghị và bán căn nhà với giá gần gấp đôi so với giá niêm yết ban đầu, 777.777 đô la Canada so với 399.000 đô la Canada.
“Khi bạn xem video về ngày hội giảm giá Black Friday, mọi người đổ xô vào các cửa hàng, đánh nhau và giành giật để lấy hàng hóa khiến nhân viên an ninh phải can thiệp. Đây cũng là cảm giác của cuộc chiến đấu thầu. Mọi người đều nóng lòng được sở hữu một ngôi nhà”, Cripps nói.
Úc
Không bếp, không nhà vệ sinh hay nguồn điện, càng không được lát sàn hay sơn tường, nhưng một căn nhà gần như bỏ trống nằm cách trung tâm Sydney 7km vừa được bán với giá 4.7 triệu đô la Úc sau một cuộc đấu thầu nảy lửa.
Căn nhà được bán với giá 4,7 triệu đô la Úc tại Kensington, Sydney
Giao dịch đáng kinh ngạc này không có gì là mới ở thành phố mà hơn một nửa số căn nhà được bán trong năm nay thu về ít nhất 1 triệu đô la Úc. Lợi nhuận bán nhà hàng quý lập kỷ lục trong hơn 30 năm vào tháng Năm. Giá nhà tăng 1.263 đô la Úc mỗi ngày trong tháng Năm. Còn toàn thị trường nhà ở Úc thì vừa kết thúc năm tài chính tốt nhất kể từ năm 2004, báo cáo mới nhất cho thấy.
“Tôi đã tham gia vào ngành này 25 năm và chưa từng thấy tình huống nào tương tự”, Joe Recep của đại lý môi giới NG Farah Real Estate cho biết. “Chúng tôi nhận được 30.000 yêu cầu về bất động sản chỉ trong bốn tuần, chúng đến từ UAE, Dubai, Mỹ, New Zealand và tất cả các quốc gia châu Á”.
Người mua tham gia đấu thầu một căn nhà tại Paddington, Sydney vào tháng Hai
Động cơ cho thị trường là từ khách hàng sẵn tiền mặt ở nước ngoài trở về, hoặc khách hàng trong nước giàu có nhưng không thể đầu tư xuyên biên giới do các lệnh phong tỏa. Họ sẵn sàng trả những khoản tiền lớn để có được những bất động sản và lối sống đáng mơ ước.
D’Leanne Lewis, người đứng đầu đại lý bất động sản Laing + Simmons ở vùng ngoại ô phía đông của Double Bay, đã bán được 5 căn nhà với tổng trị giá kỷ lục 60 triệu đô la Úc chỉ trong một ngày vào tháng Năm, nhiều hơn doanh số cả tháng mà cô đã đạt được trước đó.
Trong số đó có bất động sản gồm tám phòng ngủ, chín phòng tắm ở Bellevue Hill, một khu vực đắt đỏ ở phía đông thành phố. Nó được bán với giá 25 triệu đô la Úc, cao hơn gần 40% so với giá niêm yết và gấp 3 lần so với 7 triệu đô la Úc mà chủ cũ phải trả vào 5 năm trước. Mặc dù lộng lẫy nhưng căn nhà lại không có tầm nhìn ra bờ sông như mọi người thường kỳ vọng với những căn nhà ở mức giá đó tại Sydney.
Lewis nói: “Điều này thật điên rồ nhưng có ý nghĩa nhất định. Bị “nhốt” ở một nơi như Sydney sẽ không quá ảm đạm khi so với phần còn lại của thế giới. Mọi người đều đang tìm kiếm một nơi trú ẩn an toàn”.
Mỹ
Tại khu vực giàu có Greenwich, Connecticut, người mua còn không thăm quan một bất động sản mà đưa ra luôn mức giá đấu thầu. Điều này xảy ra với một căn nhà trị giá 1,55 triệu USD. Nhóm người mua đã đưa ra đề nghị trả bằng tiền mặt cao hơn giá niêm yết và chỉ yêu cầu xem nhà một lần trước khi ký hợp đồng.
Mark Pruner, nhà môi giới của Berkshire Hathaway HomeServices ở Greenwich, cho biết: “Đây là giá thầu cao nhất và tốt nhất, dù người mua chưa bao giờ thăm quan căn nhà”.
Giá nhà ở Mỹ tăng mạnh nhất trong vòng 30 năm vào tháng Tư, với mức tăng mạnh hơn ở nhiều khu vực ngoại ô và nông thôn. Vào đỉnh dịch, Greenwich đã thu hút những người di cư từ New York. Kể từ đó, họ vẫn không ngừng chuyển đến sống ở nơi đây. Theo công ty thẩm định giá Miller Samuel Inc. và công ty môi giới Douglas Elliman Real Estate, số lượng hợp đồng mua bán những ngôi nhà dành cho một gia đình trong tháng Năm đã tăng hơn gấp ba lần, lên 165 căn so với một năm trước đó. Điều này diễn ra ngay sau quý đầu tiên, khi giá bán nhà trung bình tăng 31% lên 2,24 triệu USD.
Ở Manhattan, doanh số bán hàng cũng tăng trong những tháng gần đây, nhưng chủ yếu là do triển vọng giảm giá. Người mua thích săn lùng các quận ngoài trung tâm để sở hữu những ngôi nhà rộng rãi hơn và đều đang đối mặt với cuộc chiến đấu thầu căng thẳng.
Dòng người mua nhà từ các thành phố đổ về đã khiến giá cả tại Boise trở nên “điên rồ”
Tình hình thậm chí còn nóng hơn ở những khu vực xa xôi hơn của Hoa Kỳ như Take Boise, một thành phố đẹp như tranh vẽ thuộc bang Idaho với khoảng 225.000 người nằm dưới chân núi Rocky. Theo đại lý môi giới Redfin, dòng người mua từ California và các bang đắt đỏ khác đã khiến thị trường nhà ở tại đây nóng lên bất thường. Giá nhà vào đầu tháng 6 đã tăng 42% so với một năm trước đó.
Những người mua tuyệt vọng đang làm bất cứ điều gì để sở hữu một căn nhà, thậm chí cả việc hứa hẹn sẽ không thực sự chuyển đến ở tại đó. Shauna Pendleton của Redfin cho biết, một người bán còn thương lượng được quyền ở lại nhà trong vòng 5 tháng với mức giá thuê rẻ bèo cho đến khi nhà mới của họ xây xong.
Pendleton nói: “Người bán biết rằng họ nắm quyền trong thị trường này, họ biết họ nắm giữ các quân bài và họ đưa ra khá nhiều quy tắc cho người mua”.
Vương quốc Anh
Rất khó để mua một ngôi nhà ở Vương quốc Anh trong thời điểm hiện tại. Theo đại lý bất động sản Hamptons International, gần 1/4 số căn nhà đã được chuyển nhượng thành công chỉ trong một tuần rao bán, nhiều căn còn được bán trước khi niêm yết trên các trang giao dịch trực tuyến.
Rao bán bất động sản tại Guildford, Vương quốc Anh, nơi gần 1/4 số nhà được bán trong vòng một tuần sau khi niêm yết
Sự cạnh tranh gay gắt đang khiến những người mua như Alyson Nash, 63 tuổi và chồng cô rơi vào thế lưỡng nan. Họ đã bán trang trại của gia đình vào năm ngoái và chuyển đến chỗ ở thuê để tìm mua một căn nhà gần Guildford, một trung tâm đi lại ở phía đông nam nước Anh. Tám tháng sau, họ vẫn chưa mua được nhà dù đã đưa ra lời đề nghị cho ba căn nhà với giá ít nhất 2,5 triệu bảng Anh.
Nash nói: “Tôi chưa bao giờ đoán trước được việc này sẽ khó khăn đến vậy. Có rất ít ngôi nhà rao bán và có quá nhiều người mua săn đuổi chúng”.
Thị trường nhà ở bùng nổ khiến các thủ tục bị đình trệ. Các giao dịch nhà ở tại Vương quốc Anh không có ràng buộc pháp lý cho đến khi hợp đồng được ký xong, có thể là vài tháng sau khi một đề nghị được chấp nhận. Tình trạng này càng phổ biến khi các luật sư, ngân hàng và các tổ chức tín dụng đang phải giải quyết những núi hồ sơ khổng lồ.
Dù vậy, tại bất kỳ thời điểm nào ở giai đoạn này, người bán có thể chấp nhận một đề nghị mua khác tốt hơn. Đó là những gì đã xảy ra với Charlotte Howard, 46 tuổi. Vào tháng Hai, Howard đấu giá thành công một căn nhà. Nhưng 4 tháng sau thủ tục vẫn chưa xong và cô phải liên tục trao đổi qua Facebook với người bán để cho họ thấy rằng mình vẫn đang muốn mua căn nhà. May mắn cho cô là các thủ tục cuối cùng đã được hoàn tất vào ngày 11/06.
Trung Quốc
Dù coi kiểm soát đầu cơ bất động sản là mục tiêu chính, chính phủ Trung Quốc cũng đang gặp khó khăn khi triển khai. Trong khi ở hầu hết các quốc gia trên thế giới, đại dịch đã đẩy người mua nhà nhanh chóng chuyển đến các vùng ngoại ô và xa hơn nữa, thì người mua ở Trung Quốc vẫn đổ dồn về các thành phố hàng đầu, nơi dễ dàng tìm kiếm việc làm và có hệ thống giáo dục tốt nhất.
Giá nhà ở những thành phố này đã tăng 10,8% trong năm nay tính đến tháng Năm, bất chấp việc thắt chặt kiểm soát những kẽ hở luật pháp như ly hôn giả để có quyền mua thêm bất động sản.
Một khu căn hộ đang xây dựng tại Thẩm Quyến, nơi có giá nhà tăng nhất nhất Trung Quốc
Theo nghiên cứu của công ty bất động sản E-House Enterprise Holdings, tại trung tâm công nghệ Thâm Quyến, một căn hộ có giá cao gấp 43,5 lần mức lương trung bình của người dân. Tỷ lệ này không kém cạnh mấy so với Hồng Kông, thành phố có giá nhà đắt nhất thế giới. Giá nhà ở Thâm Quyến được dự báo tăng nhanh hơn bất kỳ nơi nào khác ở Trung Quốc. Điều này đồng nghĩa với việc người mua nhà sẽ phải đối mặt với ngày càng nhiều trở ngại hơn.
Tại một dự án mới ở phía tây thành phố, người mua quan tâm phải đặt cọc trước 1 triệu Nhân dân tệ (157.000 USD) và cung cấp báo cáo tín dụng cá nhân trước khi họ tham gia đấu thầu. Điều này không dễ dàng với nhiều người mua, dù họ đã nỗ lực ngay cả khi các ngân hàng đã đóng cửa.
Dưới áp lực của cơ quan quản lý trong việc ưu tiên người dân địa phương được sở hữu nhà, nhà phát triển Coaster Group tại Thâm Quyến đã yêu cầu người mua công khai thời gian họ nộp thuế cho thành phố. Có 2.114 đơn đăng ký mua nhà được chấp thuận, tất cả đều có hồ sơ đóng thuế hơn 23 năm.
Cuộc chiến khốc liệt này khiến nhiều người thất vọng, bao gồm cả Jerry Huang, 29 tuổi, đã đóng thuế 14 năm tại Thâm Quyến. Đây là lần thứ ba các yêu cầu phi tiền tệ ngăn cản anh tham gia đấu thầu.
Huang nói: “Có vẻ như tôi phải gác lại kế hoạch mua nhà trong một thời gian dài. Có quá nhiều người cạnh tranh, tôi không chắc mình có cơ hội chiến thắng”.